Η ιστορία της Λευκοθέας

Εικάζεται ότι ο πρώτος οικισμός δημιουργήθηκε στα πλαίσια του επαναστατικού αλλά αποτυχημένου κινήματος του Θεόδωρου Γρίβα κατά των Τούρκων. Λέγεται ότι, μετά τη συμπλοκή οι Τούρκοι λεηλάτησαν και έκαψαν το χωριό μαζί με άλλα γειτονικά. Το χωριό συνήλθε γρήγορα γιατί λίγα χρόνια αργότερα απέκτησε και σχολείο το οποίο λειτούργησε μέχρι την απελευθέρωση. Η Οθωμανική Στατιστική (Σαλναμέ) του 1895 την αναφέρει ως Ραχοβίτσα και ως τσιφλίκι του Ναχιγιέ Κουρέντων του Καζά Ιωαννίνων (τέσσερις ώρες πορεία μακριά) με 148 κατοίκους. Το 1919 η Αραχωβίτσα έγινε έδρα της δικής της ομώνυμης κοινότητας που περιέλαβε και το χωριό Δραγουμή (η σημερινή Παλιουρή) καθώς και τον οικισμό Κοκκινόχωμα. Το 1955, οικισμός και κοινότητα πήραν το όνομα Κεφαλόβρυσο ενώ το 1961 πήρε το σημερινό όνομα. Το 1996 η κοινότητα καταργήθηκε και η Λευκοθέα προσαρτήθηκε στον (τότε) Δήμο Ευρυμενών της (τότε) Επαρχίας Δωδώνης. Από το 2011 η Λευκοθέα ανήκει στο Δήμο Ζίτσας, ο οποίος συστάθηκε με τη συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Εκάλης, Ευρυμενών, Ζίτσας, Μολοσσών και Πασσαρώνος.
Κατά τον Μπέττη, ο οποίος στηρίζεται σε σχετική παράδοση, το χωριό ήταν χτισμένο παλαιότερα στη θέση Κάτω Χώρα και εγκαταλείφθηκε, άγνωστο πότε και γιατί.
Από τα 1367, στο Χρονικό των Ιωαννίνων αναφέρεται:

«Μετ ̓ αύτῶν καὶ ὁ Καψοκαβάδης κυρ    ̓Ιωάννης ὲν τῷ τῆς`Αραχοβίτσας κάστρῳ πύργον πρòς ἑαυτόν ἐπεσπάσατο»

Βιβλιογραφικές αναφορές

-Βρανούσης, Χρονικό `Ιωαννίνων, 10,37-40 και 23, 8-13
-Μπέττης, Κούρεντα, 146